Đóng khoảng khi niềng răng mất bao lâu - cách nhận biết ca khó

Nhiều nghiên cứu chỉnh nha gần đây cho thấy tốc độ đóng khoảng khi niềng răng không giống nhau ở mỗi người, nhưng trung bình răng có thể di chuyển khoảng 0,5 – 1 mm mỗi tháng. Một nghiên cứu đăng trên European Journal of Orthodontics năm 2023 còn cho thấy nếu bắt đầu kéo răng sớm sau khi nhổ (khoảng 1 tuần), tốc độ đóng khoảng sẽ nhanh hơn so với việc chờ cho ổ răng lành hẳn rồi mới kéo.

Một nghiên cứu khác trên 23 bệnh nhân nhổ răng hàm nhỏ ghi nhận nhóm được kéo răng sớm có tốc độ đóng khoảng khoảng 1 mm/tháng, trong khi nhóm kéo muộn chỉ đạt khoảng 0,66 mm/tháng. Điều này cho thấy thời điểm bắt đầu kéo răng và cách kiểm soát lực của bác sĩ ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ đóng khoảng.

1. Đóng khoảng nhổ răng là gì?

Đóng khoảng khi niềng răng là giai đoạn bác sĩ sử dụng lực chỉnh nha để kéo các răng di chuyển và khép kín khoảng trống còn lại sau nhổ răng hoặc sau khi điều chỉnh các khoảng thưa tự nhiên. Những khoảng này thường là khoảng của răng số 4 hoặc số 5 trong trường hợp cần lùi răng cửa để giảm hô, giảm móm hoặc tạo đủ không gian để dàn đều răng chen chúc.

Khoảng tạo ra khi nhổ răng 4 

Khi răng di chuyển, dây chằng nha chu và xương ổ răng phải thay đổi liên tục. Lực kéo được bác sĩ kiểm soát sao cho răng trượt dọc theo dây cung, vừa khép khoảng vừa giữ trục răng ổn định, tránh nghiêng đổ hoặc xoay lệch. Quá trình này diễn ra từ từ vì cơ chế tái tạo xương sinh lý chỉ cho phép răng di chuyển một tốc độ nhất định. Nếu lực kéo quá mạnh, răng có thể bị tiêu chân hoặc gây đau kéo dài. Ngược lại, lực yếu khiến khoảng đóng rất chậm, kéo dài thời gian điều trị.

Đóng khoảng không diễn ra ngay sau khi nhổ răng. Bác sĩ thường chờ 2 đến 3 tuần để nướu và xương ổ răng ổn định trước khi bắt đầu tác động lực kéo. Đây là giai đoạn quan trọng để giảm nguy cơ viêm nhiễm và đảm bảo mô nâng đỡ khỏe mạnh, giúp răng di chuyển hiệu quả

2. Đóng khoảng khi niềng răng mất bao lâu?

Không có một mốc thời gian chung cho tất cả mọi trường hợp. Theo nghiên cứu chỉnh nha và số liệu lâm sàng, răng di chuyển trung bình từ 0,5 đến 1 mm mỗi tháng. Dựa vào kích thước khoảng nhổ răng, ta có thể dự đoán tương đối thời gian cần để kéo răng khít lại hoàn toàn.

Con số trên chỉ mang tính chất ước lượng vì tốc độ đóng khoảng còn chịu tác động bởi nhiều yếu tố như mật độ xương, độ tuổi, loại khí cụ và sự hợp tác của bệnh nhân. Một số trường hợp dễ có thể đóng khoảng nhanh hơn dự kiến. Ngược lại, những ca phức tạp, sai lệch nặng hoặc xương đặc sẽ mất thời gian lâu hơn.

Ở những hệ thống mắc cài hiện đại kết hợp minivis, thời gian đóng khoảng có thể được rút ngắn vì bác sĩ kiểm soát được neo chặn tốt hơn. Lực kéo ổn định giúp răng trượt đúng hướng từ đó tiến trình diễn ra trơn tru và cơ sinh học ổn định.

Đọc chi tiết: Nhổ răng niềng răng khi nào kéo khít khoảng? Bác sĩ giải đáp

3. Nguyên nhân gây biến chứng khi đóng khoảng 

Một số tình huống đặc biệt có thể khiến quá trình đóng khoảng rất khó khăn hoặc không thể hoàn thành. Điều này thường xảy ra khi nhổ răng không đúng chỉ định hoặc khi răng bị dính khớp.

Dính khớp là tình trạng chân răng bị dính trực tiếp vào xương ổ răng và không còn lớp dây chằng nha chu. Khi đó, răng gần như đứng yên dù bác sĩ tác động lực chuẩn. Đây là một nguyên nhân khiến bệnh nhân đóng khoảng rất chậm hoặc không đóng được khoảng.

Đóng khoảng khi nhổ răng 6

Việc nhổ sai răng hoặc nhổ không đúng vị trí cũng khiến khớp cắn mất cân đối. Khoảng trống tạo ra không hỗ trợ cho sự sắp xếp răng mà còn khiến bác sĩ phải thay đổi kế hoạch điều trị ban đầu. Ở những trường hợp này, bác sĩ sẽ cần phân tích lại phim X-quang, đánh giá neo chặn và đôi khi phải kết hợp các kỹ thuật phức tạp hơn để đưa răng về vị trí đúng.

Để tránh tình huống này, các cơ sở nha khoa hiện đại đều tiến hành chụp phim 3D ConeBeam CT trước khi nhổ răng. Hình ảnh 3D giúp đánh giá chính xác chân răng, độ dày xương và nguy cơ dính khớp. Khi nhổ răng đúng kỹ thuật và đúng chỉ định, quá trình đóng khoảng sẽ diễn ra an toàn và hiệu quả hơn rất nhiều.

Đọc chi tiết: Quá trình răng đóng khoảng diễn ra như thế nào?

4. Những yếu tố quyết định thời gian đóng khoảng

Thời gian đóng khoảng chịu tác động của nhiều yếu tố.

• Mức độ phức tạp của sai lệch răng là yếu tố quan trọng nhất. Nếu răng vừa chen chúc nặng vừa hô hoặc móm, bác sĩ phải dàn đều răng kỹ càng trước khi kéo, khiến thời gian đóng khoảng kéo dài. Trường hợp chỉ nhổ răng để giảm hô nhẹ thường đóng nhanh hơn nhiều.
• Sự hợp tác của bệnh nhân giữ vai trò quyết định. Vệ sinh răng miệng tốt giúp nướu và xương khỏe mạnh, hỗ trợ răng di chuyển trơn tru. Đeo chun liên hàm đúng 20 đến 24 giờ mỗi ngày giúp lực kéo liên tục và đạt hiệu quả tối ưu. Đi tái khám đúng hẹn cũng cực kỳ quan trọng vì bác sĩ cần kiểm soát lực kéo thường xuyên. Nếu bỏ sót một tháng tái khám, răng có thể di chuyển sai hướng hoặc ngừng di chuyển vì dây cung đã hết lực.
• Khí cụ chỉnh nha cũng ảnh hưởng mạnh. Mắc cài, dây cung, thun chuỗi hoặc mini-implant chất lượng kém sẽ truyền lực không ổn định. Ngược lại, hệ thống mắc cài chính hãng, lực ổn định giúp răng di chuyển đúng hướng và rút ngắn đáng kể thời gian đóng khoảng.
• Tay nghề bác sĩ tạo nên sự khác biệt lớn. Bác sĩ phải kiểm soát lực chính xác để tránh tiêu chân răng và kiểm soát trục răng khi kéo. Lực kéo quá mạnh gây đau và tổn thương mô, lực kéo quá yếu khiến răng đứng yên. Chỉ những bác sĩ có kinh nghiệm dày dặn mới có thể kết hợp lực, kiểm soát neo chặn và hướng kéo một cách tối ưu.

Xem chi tiết tại: 

5. Dấu hiệu nhận biết ca đóng khoảng nhổ răng khó

Một ca niềng răng được xem là khó khi có những yếu tố khiến quá trình đóng khoảng kéo dài hoặc khó kiểm soát hướng di chuyển.

• Khoảng nhổ răng quá lớn là dấu hiệu đầu tiên. Khoảng trên 8 mm, đặc biệt với răng số 6, thường đòi hỏi lực kéo trong thời gian dài. Những khoảng lớn còn dễ khiến răng nghiêng nếu neo chặn không đủ vững.
• Răng cửa sai trục nặng cũng là dấu hiệu của một ca khó. Khi răng cửa quá hô hoặc trục răng chếch ra trước, bác sĩ phải kết hợp đánh trục và đánh lún trong lúc đóng khoảng. Điều này làm kỹ thuật phức tạp hơn và thời gian kéo dài hơn.
• Những bệnh nhân trưởng thành, đặc biệt trên 30 tuổi, thường có mật độ xương cao nên tốc độ đóng khoảng chậm hơn người trẻ.
• Các sai lệch phức tạp như khớp cắn loại II, loại III, móm nặng, lệch đường giữa nhiều hoặc kết hợp nhiều sai lệch trong cùng một ca cũng khiến quá trình kéo dài hơn bình thường.
• Bệnh nha chu hoặc viêm nướu kéo dài làm răng khó di chuyển và dễ gây đau khi tác động lực. Bác sĩ phải điều trị mô nướu trước mới tiếp tục đóng khoảng, khiến tổng thời gian điều trị kéo dài.

Thời gian đóng khoảng trung bình dao động tùy theo kích thước khoảng, cấu trúc xương, kỹ thuật của bác sĩ và sự hợp tác của bệnh nhân. Một số trường hợp có thể kéo khít nhanh, trong khi những ca phức tạp mất nhiều thời gian hơn. 

6. Sau khi đóng khoảng thành công sẽ bước sang giai đoạn nào?

Khi các khoảng trống nhổ răng đã được kéo khít hoàn toàn, bạn sẽ chuyển sang giai đoạn tinh chỉnh khớp cắn (finishing & detailing). Đây là bước tiếp theo trong phác đồ niềng răng và đóng vai trò hoàn thiện kết quả cuối cùng.

Cụ thể, giai đoạn này bao gồm:

• Điều chỉnh lại vị trí từng răng: Bác sĩ tinh chỉnh độ nghiêng, độ xoay và độ cao của từng răng để chúng đứng đúng trục sinh lý, không bị lệch hoặc nghiêng sau quá trình kéo khoảng.

• Hoàn thiện khớp cắn giữa hai hàm: Hai hàm phải ăn khớp đều nhau, lực nhai phân bổ chính xác để tránh lệch hàm, lệch đường giữa hoặc cắn chạm bất thường.

• Tối ưu thẩm mỹ nụ cười: Bác sĩ điều chỉnh độ chìa của răng cửa, độ cong cung cười, khoảng lộ nướu… để nụ cười hài hòa hơn sau khi răng đã đủ chỗ.

• Sử dụng khí cụ chuyên dụng: Giai đoạn này thường dùng dây cung chữ nhật, dây cung cứng, chun liên hàm hoặc minivis để tinh chỉnh từng chi tiết nhỏ mà mắt thường khó nhận ra.

Giai đoạn hoàn thiện này thường kéo dài từ 2–6 tháng tùy mức độ phức tạp. Đây là bước quyết định kết quả cuối cùng có ổn định lâu dài hay không, vì vậy dù đã “khít khoảng”, bạn vẫn cần tuân thủ tái khám và đeo chun đầy đủ để đạt khớp cắn đẹp nhất.

Xem chi tiết: 5 giai đoạn niềng răng 

7. Những lưu ý đặc biệt trong giai đoạn đóng khoảng

Nếu bạn muốn biết chính xác thời gian đóng khoảng khi niềng răng và được đánh giá bởi bác sĩ chỉnh nha chuyên sâu, hãy đến Nha khoa Lạc Việt Intech.
Đặt lịch thăm khám ngay hôm nay để được tư vấn trực tiếp bởi đội ngũ bác sĩ chỉnh nha nhiều năm kinh nghiệm.