Thế nào là khớp cắn chuẩn? Cách nhận biết khớp cắn chuẩn qua gương

Khớp cắn là gì?

Khớp cắn (Occlusion) là tương quan giữa răng của hai hàm khi chúng tiếp xúc với nhau ở trạng thái nghỉ hoặc trạng thái hoạt động chức năng của xương hàm.

Có hai loại khớp cắn là khớp cắn tĩnh (static occlusion) và khớp cắn động (dynamic occlusion). Khi nhắc đến “khớp cắn chuẩn” hay “sai khớp cắn” trong chỉnh nha, ta hiểu đây là khớp cắn tĩnh, nghĩa là khớp cắn được hình thành khi hai hàm cắn chặt lại với nhau.        

Thế nào là khớp cắn chuẩn?

Khớp cắn chuẩn hay khớp cắn lý tưởng (ideal occlusion) là sự hài hòa về tương quan các răng của hai hàm ở cả trạng thái tĩnh và động giúp đem lại tính thẩm mỹ và chức năng tốt của hàm răng.

Năm 1887, bác sĩ Edward Angle lần đầu tiên xác định 3 loại tương quan hai hàm, trong đó bao gồm định nghĩa về khớp cắn chuẩn – hay còn được gọi là khớp cắn hạng I.

Khớp cắn được phân loại dựa trên tương quan giữa răng hàm lớn thứ nhất (hay răng số 6) ở hai hàm, hoặc nếu răng số 6 bị mất hoặc không đủ điều kiện đánh giá thì khớp cắn sẽ được phân loại theo tương quan răng nanh (hay răng số 3) ở hàm trên và hàm dưới.

 Vậy thế nào là khớp cắn chuẩn?

Khớp cắn chuẩn là khớp cắn đảm bảo các yếu tố sau:

• Có các răng nằm trên một cung răng được sắp xếp một cách đều đặn
• Tương quan răng hai hàm thuộc hạng I Angle: đỉnh múi gần ngoài của răng 6 hàm trên khớp với rãnh ngoài răng 6 hàm dưới, đỉnh răng nanh trên khớp với khe giữa răng nanh và răng hàm nhỏ thứ nhất hàm dưới.
• Điểm tiếp xúc tốt ở vùng răng cửa để tạo độ cắn phủ và độ cắn chìa đúng: Rìa cắn răng cửa hàm trên đưa ra phía trước rìa cắn răng cửa hàm dưới 1-3mm, rìa cắn răng cửa hàm trên che phủ khoảng 1/3 phía rìa cắn của thân răng cửa hàm dưới.
• Toàn bộ múi ngoài vùng răng sau hàm trên phủ ra ngoài so với múi ngoài vùng răng sau hàm dưới, múi trong của vùng răng sau hàm trên khớp với hố rãnh của vùng răng sau hàm dưới
• Đường giữa răng hai hàm trùng với nhau và trùng với đường giữa khuôn mặt.
• Ngoài ra, khớp cắn chuẩn cũng cần đạt được sự cân đối với các bộ phận khác trên khuôn mặt như trán, mắt, mũi, cằm,…nhìn ở các góc độ mặt khác nhau.

Để xác định khớp cắn của bệnh nhân có phải là khớp cắn chuẩn hay không, đồng thời phát hiện ra những sai lệch để có kế hoạch điều trị phù hợp, bác sĩ cần tiến hành khám và phân tích trên lâm sàng, đồng thời có sự hỗ trợ của các công cụ chẩn đoán hữu ích, bao gồm:

Phần mềm Smilestream:

• Đánh giá khớp cắn của răng
• Đo đạc các thông số về xương hàm trên phim X quang
• Đo đạc những sai lệch về kích thước, hình dạng cung hàm, trục răng hay thừa/thiếu khoảng trên mẫu hàm cá nhân hóa.

Phần mềm Autolign:

• Nhận diện hình thể và kích thước của từng răng trên cung hàm, từ đó đưa ra những chỉ số thể hiện các sai lệch về kích thước răng và mức độ chen chúc/khe thưa.
• Xác định chính xác độ cắn phủ, cắn chìa
• Đánh giá sự đối xứng của cung răng
• Đánh giá mặt phẳng cắn 

Cách nhận biết khớp cắn qua gương

Để đánh giá và phân loại khớp cắn, bác sĩ cần phải kết hợp rất nhiều yếu tố. Tuy nhiên bạn hoàn toàn có thể nhận biết sơ bộ tình trạng khớp cắn của mình qua gương bằng các chỉ dẫn sau:

 Tư thế môi thả lỏng:

Đứng trước gương, hai môi hoàn toàn thả lỏng (không có hoạt động mím môi), quan sát đường giữa răng hàm trên và hàm dưới (nếu lộ răng cửa)

Tư thế cắn khít phía trước:

Đứng trước gương, cắn chặt hai hàm, cười tươi hết cỡ, đánh giá:

ü Sự chen chúc răng ở phía trước

ü Khe thưa ở phía trước

ü Đường giữa hai hàm

ü Độ cắn phủ

ü Độ cắn chìa

Khớp cắn bên phải

Đứng trước gương, dùng tay (hoặc các dụng cụ hỗ trợ như thìa, que đè lưỡi) banh má phải về phía sau để lộ hết răng hàm lớn thứ nhất (răng số 6), quan sát tương quan răng 6 và răng nanh hai hàm, so sánh với vị trí chuẩn của chúng.

Khớp cắn bên trái

Đứng trước gương, dùng tay (hoặc các dụng cụ hỗ trợ như thìa, que đè lưỡi) banh má trái về phía sau để lộ hết răng hàm lớn thứ nhất (răng số 6), quan sát tương quan răng 6 và răng nanh hai hàm, so sánh với vị trí chuẩn của chúng.

Hàm trên

Đứng trước gương, đầu hơi ngửa ra sau, nên có hỗ trợ của đen pin/ đèn flash để quan sát toàn bộ răng hàm trên, đánh giá hình dạng cung răng, sự đối xứng hai bên cung hàm, trục của các răng trên cung hàm.

Hàm dưới

Đứng trước gương, đầu hơi cúi về phía trước, nên có hỗ trợ của đen pin/ đèn flash để quan sát toàn bộ răng hàm trên, đánh giá hình dạng cung răng, sự đối xứng hai bên cung hàm, trục của các răng trên cung hàm.

Sau khi tự đánh giá khớp cắn của mình một cách sơ bộ, bạn có thể chụp ảnh lại các tư thế nói trên và gửi cho bác sĩ để nhận được những lời khuyên sớm nhất nhé!