Viêm lợi là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa trị viêm lợi hiệu quả

Định nghĩa bệnh viêm lợi

Viêm lợi hay còn gọi viêm nướu, là bệnh về nướu phổ biến nhất khi xuất hiện những vết sưng đỏ ở mô mềm nướu, do mảng bám răng trên bề mặt gây ra.

Viêm lợi khiến nướu sưng đỏ

Bệnh lý này thường có tỷ lệ mắc cao và xảy ra ở mọi đối tượng, đặc biệt là ở trẻ em. Theo thống kê, tỷ lệ viêm nướu ở trẻ em là hơn 70% và ở người lớn là 30%. Trẻ có thể bị viêm nướu ở độ tuổi từ 3 -5. Khi tuổi càng cao, tỷ lệ mắc và mức độ nghiêm trọng của bệnh sẽ tăng lên, đạt đến đỉnh điểm ở độ tuổi 13-16 và giảm dần sau 17 tuổi.

Nguyên nhân gây ra viêm lợi

Sự tích tụ lâu ngày của các mảng bám vi khuẩn trên bề mặt răng gần viền nướu là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến viêm lợi. Khi bề mặt răng vừa được làm sạch, chỉ trong vài phút, nước bọt sẽ tạo thành một lớp màng mỏng và vi khuẩn trong khoang miệng bắt đầu bám dính, tích tụ và sinh sôi trên lớp màng này. Lâu dần sẽ hình thành mảng bám răng và không thể loại bỏ được.

Nếu bạn sử dụng nước súc miệng, mảng bám sẽ bị khoáng hóa trở lại thành cao răng. Lúc này, bề mặt cao răng thu hút rất nhiều vi khuẩn và càng khó loại bỏ hơn, đồng thời, gây kích ứng, viêm nhiễm nướu xung quanh.

Bên cạnh đó, viêm nướu có thể là kết quả của dị ứng, nhiễm nấm và virus làm kích thích các yếu tố trong sự phát triển của viêm nướu như:

• Thay đổi nội tiết tố;
• Bệnh tiểu đường;
• Thiếu vitamin;
• Mắc bệnh truyền nhiễm và suy giảm miễn dịch bẩm sinh (hội chứng DiGeorge);
• Thai kỳ;
• Bệnh bạch cầu;
• Thiếu vitamin C;
• Di truyền trầm trọng hơn (có người thân bị bệnh viêm nướu);
• Chấn thương nướu.

Ngoài ra, tổn thương lợi có thể xảy ra do sai khớp cắn, thủ thuật nha khoa, sử dụng bàn chải đánh răng không đúng loại hay ăn thực phẩm cứng.

Không chỉ vậy, các yếu tố như: các cạnh sắc của răng giả, mão răng, chất trám không được đánh bóng tiếp giáp với nướu cũng là những nguyên nhân gây ra viêm lợi.

Cơ chế bệnh sinh của viêm nướu

Như đã trình bày ở phần trên, sự phát triển của viêm nướu bắt đầu là do sự hình thành mảng bám trên răng khi bạn không vệ sinh răng miệng đúng cách.

Từ nước bọt và chất lỏng do nướu tiết ra, một lớp màng được hình thành. Thông thường, nó thực hiện chức năng bảo vệ, nhưng trong giai đoạn đầu của viêm nướu, nó thúc đẩy sự bám dính của vi khuẩn có trong khoang miệng.

Khi đó, các vi sinh vật tích cực nhân lên và môi trường kỵ khí (không có oxy) được hình thành. Đây là điều kiện thuận lợi để tái tạo hệ vi sinh vật gram âm tích cực. Những vi khuẩn này phát ra độc tố có khả năng xâm nhập vào các mô và phá hủy màng nhầy, dẫn đến những thay đổi ăn mòn trong biểu mô.

Lúc này, cơ thể sẽ có những phản kháng để chống lại tác động gây hại của vi khuẩn bằng cách khởi động phản ứng viêm. Trong một số trường hợp, hệ thống miễn dịch sẽ tự đối phó với hệ vi sinh vật, tuy nhiên tình trạng viêm nhiễm vẫn tiếp tục tiến triển, thậm chí bệnh trở nên mãn tính.

Đối tượng nguy cơ bị viêm lợi

Viêm nướu là bệnh lý răng miệng rất phổ biến mà ai cũng có thể mắc phải. Thế nhưng, một số đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ bị viêm nướu nhiều hơn: 

• Người có thói quen bảo vệ sức khỏe răng miệng kém
• Người hút thuốc lá, rượu bia
• Người lớn tuổi
• Người mắc các bệnh mãn tính
• Người có chế độ dinh dưỡng kém
• ...

Triệu chứng viêm lợi

Nướu thay đổi màu sắc

Nướu sẽ từ màu hồng chuyển sang màu đỏ sẫm khi bạn bị viêm lợi. Nguyên nhân là do có sự xung huyết và tăng sản của các mạch máu trong mô liên kết của nướu.

Hình dạng nướu thay đổi

Phần thịt nướu bình thường sẽ mỏng và ôm sát vào mặt răng. Thế nhưng, viêm nướu có thể gây phù nề mô, làm viền nướu dày lên và không còn ôm sát vào mặt răng. Lúc này,  nhú nướu trở nên mềm hơn và phì đại, kèm theo hiện tượng viêm và tiết dịch.

Bên cạnh đó, bờ nướu đôi khi còn có thể xuất hiện tính trạng ăn mòn và tiết dịch, thậm chí, ở một số trường hợp có thể xuất hiện nốt sần và che phủ một phần bề mặt răng.

Cao răng

Những bệnh nhân bị viêm nướu thường có nhiều cao răng hơn và rất khó loại bỏ. Do đó, tình trạng hôi miệng sẽ xuất hiện trên những bệnh nhân này, đồng thời không thể giảm bớt hiệu quả ngay cả khi đánh răng.

Chảy máu nướu răng

Lợi bị viêm khiến nướu dễ bị tổn thương hơn. Do đó, người bệnh sẽ xuất hiện triệu chứng chảy máu, đặc biệt là sau khi đánh răng.

Đau

Viêm lợi cũng có thể gây ra những cơn đau dai dẳng ở nướu. Mặc dù, những cơn đau này nhìn chung không đặc biệt nghiêm trọng. Tuy nhiên, chúng sẽ không thuyên giảm cho đến khi bệnh lý được chữa khỏi.

Phân loại và các giai đoạn phát triển của viêm nướu

Theo phân loại bệnh tật quốc tế sửa đổi lần thứ 10 (ICD-10), quá trình viêm nướu cấp tính và mãn tính được phân biệt như sau:

• Trong giai đoạn cấp tính: bệnh nhân cảm thấy đau nhức và khó chịu, thường có chảy máu, các mô mềm bị sưng huyết.
• Viêm mãn tính: bệnh nhân sẽ có vấn đề về hơi thở có mùi, mép nướu thường dày lên theo hình cuộn.

Biến chứng viêm lợi

Viêm nướu không vô hại như một số bệnh nhân nghĩ. Nhiều người cho rằng tình trạng viêm nhiễm sẽ tự khỏi, không để lại biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng với những tổn thương nhỏ và khả năng miễn dịch tốt. 

Bạn cần nhớ rằng, nướu bị viêm là nguồn lây nhiễm có thể lây lan trong khoang miệng và gây hậu quả nghiêm trọng. Đó là lý do tại sao ở những triệu chứng đầu tiên, bạn cần tìm kiếm sự trợ giúp của bác sĩ nha khoa. 

Các biến chứng phổ biến nhất của viêm nướu là:

• Thay đổi hoại tử loét ở niêm mạc;
• Viêm nha chu ;
• Viêm dây chằng liên kết cố định răng trong xương hàm;
• Sự lây lan của nhiễm trùng bên ngoài khoang miệng.

Thay đổi hoại tử loét ở niêm mạc

Khi bị viêm nướu, hệ thống miễn dịch của cơ thể (tế bào lympho và đại thực bào) và độc tố do vi khuẩn tiết ra tác động lên niêm mạc miệng. Nếu quá trình viêm không được điều trị kịp thời, biểu mô sẽ bắt đầu sụp đổ, nướu sẽ phì đại lên. Do đó, trong trường hợp này, điều trị có thể không còn hiệu quả.

Viêm nha chu

Hệ vi sinh vật ảnh hưởng đến nướu có thể lan sang các mô nha chu. Điều này dẫn đến răng lung lay và cuối cùng là rụng.

Ngoài ra, vi khuẩn phát triển giữa nướu và răng có thể gây sâu răng. Đồng thời, nó còn là nguyên nhân gây hôi miệng liên tục. Thậm chí, khi bạn đánh răng và sử dụng nước súc miệng và chất làm thơm hơi thở cũng không thể loại bỏ được.

Viêm dây chằng liên kết cố định răng trong xương hàm

Trong trường hợp nghiêm trọng, mức độ viêm lan đến mô xương của hàm. Đây là biến chứng rất nguy hiểm, khó điều trị và có thể dẫn đến những biến đổi không hồi phục về khung xương mặt, mất một vài hoặc toàn bộ răng.

Lây lan nhiễm trùng bên ngoài khoang miệng

Nhiễm trùng theo đường máu có thể lan xa ra ngoài khoang miệng. Trong trường hợp này, các bệnh viêm nhiễm của các cơ quan tai mũi họng có thể phát triển như: đau thắt ngực, áp xe cạnh họng.

Không chỉ các cơ quan lân cận bị ảnh hưởng, nhiễm trùng đi theo dòng máu có thể xâm nhập vào bất kỳ cơ quan nào trên cơ thể. Nếu viêm nướu do liên cầu khuẩn, bệnh nhân có thể bị viêm cơ tim hoặc viêm thận bể thận..

Các biện pháp điều trị bệnh viêm lợi

Lấy cao răng để loại bỏ viêm lợi

Điều trị viêm lợi sẽ hạn chế và ngăn chặn được sự tiến triển hay biến chứng nghiêm trọng như mất răng. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị còn phụ thuộc vào chế độ chăm sóc và vệ sinh răng miệng tại nhà.

Sau đây là các phương pháp đề chữa trị bệnh viêm lợi như sau:

Loại bỏ nguyên nhân gây bệnh

Lấy cao răng để loại bỏ triệt để mảng bám, đồng thời “trừ khử” các yếu tố gây tích tụ mảng bám và kích thích tại chỗ nướu.

Viêm nướu cấp tính cần loại bỏ các yếu tố kích thích tại chỗ. Đối với những bệnh nhân bị viêm nặng có thể kết hợp với điều trị bằng thuốc. Trong đó, các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm oxy già 1% , nước súc miệng hợp chất chlorhexidine và các chế phẩm iot. Viêm cấp có thể phối hợp kháng sinh amoxicillin và metronidazol.

Điều trị phẫu thuật

Một số ít bệnh nhân bị tăng sản nướu khiến hình dạng nướu không thể trở lại bình thường ngay cả khi tình trạng thuyên giảm thì có thể tiến hành phẫu thuật tạo hình nướu để khôi phục hình dạng sinh lý của nướu.

Bên cạnh đó, đối với một số mức độ tổn thương nướu trong thai kỳ quá nghiêm trọng, gây cản trở cho việc ăn uống thì nên tiến hành phẫu thuật trong khoảng thời gian từ 4 đến 6 tháng của thai kỳ để tránh sảy thai hoặc đẻ non. Trong quá trình điều trị, bác sĩ cần tránh chảy máu quá nhiều và kiểm soát chặt chẽ mảng bám sau khi phẫu thuật để ngăn ngừa tái phát.

Phòng ngừa bệnh viêm lợi

Chải răng bằng bàn chải lông mềm để tránh làm tổn thương lợi

Để phòng ngừa bệnh viêm lợi, bạn nên có một chế độ chăm sóc răng miệng tích cực và đều đặn. Cụ thể:

• Đánh răng ít nhất 2 ngày/lần và chọn bàn chải lông mềm, chải nhẹ nhàng cả 4 bề mặt răng
• Sử dụng thêm chỉ nha khoa để làm sạch thức ăn thừa dắt vào các kẽ răng, hạn chế sử  dụng tăm vì dễ gây tổn thương lợi.
• Sử dụng nước súc miệng sát khuẩn 
• Massage nướu nhẹ nhàng để loại bỏ đau răng, xoa bóp để tăng cường lưu thông máu đến khu vực nướu.

Ngoài ra, cần xây dựng một chế độ sinh hoạt khỏe mạnh, không làm tổn thương đến răng miệng như: không sử dụng các chất kích thích, chế độ dinh dưỡng đầy đủ. 

Trên đây là bài viết về bệnh viêm lợi, hy vọng bạn đã có những thông tin cơ bản về loại bệnh lý răng miệng này. Từ đó, có các biện pháp phòng ngừa giúp sức khỏe răng miệng luôn được đảm bảo.